Κύπρος: 1974-2014, 40 χρόνια Δεν ξεχνώ, διεκδικώ, δημιουργώ…
Οι δημιουργίες των μαθητών της τάξης μας για το εκπαιδευτικό πρόγραμμα:
H
Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας
Εκπαίδευσης Σερρών, το Σπίτι της Κύπρου - Μορφωτικό γραφείο της Κυπριακής
Πρεσβείας στην Ελλάδα (σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού
της Κύπρου) και το Τμήμα Εκπαιδευτικής Ραδιοτηλεόρασης του Υπουργείου Παιδείας και
Θρησκευμάτων της Ελλάδος συνδιοργανώνουν το εκπαιδευτικό πρόγραμμα /
Διαγωνισμό::
Κύπρος:
1974-2014, 40 χρόνια
Δεν
ξεχνώ, διεκδικώ, δημιουργώ…
Ο διαγωνισμός
απευθύνεται σε μαθητές δημοτικών σχολείων, Γυμνασίων και Λυκείων της Ελλάδας,
της Κύπρου και της Ομογένειας, δημόσιων και ιδιωτικών και τελεί υπό την αιγίδα της Α.Ε. του Προέδρου της
Δημοκρατίας Κυρίου Καρόλου Παπούλια.
Στόχοι του προγράμματος αυτού
είναι:
-
Να
γνωρίσουν οι μαθητές όλων των βαθμίδων τον Κυπριακό Ελληνισμό
-
Να
γνωρίσουν τη σκλαβωμένη κυπριακή γη
-
Να
κατανοήσουν το εθνικό μας πρόβλημα (το Κυπριακό), να προβληματίζονται και να
νοιάζονται για αυτό και να τοποθετούνται κριτικά και γόνιμα ως προς αυτό
-
Να
διεκδικούν την επανένωση της Κύπρου
-
Να
κατανοούν και διεκδικούν τα δημοκρατικά ιδεώδη καλλιεργώντας πνεύμα αγάπης,
αποδοχής, ομόνοιας
-
Να εκφραστούν δημιουργικά ως
προς το Κυπριακό πρόβλημα με όποιον τρόπο επιθυμούν
Τι
μπορούν να κάνουν οι σχολικές μονάδες πριν προχωρήσουν στη δημιουργία τους
(παραμύθι, διήγημα, ποίημα, θεατρικό κείμενο, ιστοσελίδα, πολυμεσική
παρουσίαση, blog,
ταινία μικρού μήκους, ντοκιμαντέρ, αφίσα, τρισδιάστατη κατασκευή κλπ:
- Να υλοποιήσουν ένα ολοκληρωμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα
που θα έχει τη μορφή project και θα προσεγγίζει διαθεματικά το Κυπριακό
πρόβλημα μέσω από τη Γλώσσα, τη Γεωγραφία, την Ιστορία, τη Μουσική, τα
Εικαστικά κλπ. Στις παρακάτω ιστοσελίδες μπορείτε να βρείτε τέτοια
προγράμματα:
-
Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα
του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού της Κύπρου: Κύπρος-Αιγαίο: μύθος,
ιστορία, τέχνη (ένα
διαθεματικό πρόγραμμα με φύλλα εργασίας και προτάσεις δραστηριοτήτων):
-
Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα:
Ένας τουρίστας στην Κύπρο (ένα
εκπαιδευτικό πρόγραμμα με πυρήνα του την ανθρωπογεωγραφία της Κύπρου και 14
προτεινόμενα 40λεπτα δραστηριοτήτων)
-
Εκπαιδευτικά προγράμματα και
σχέδια δράσης σχολικών μονάδων της Κύπρου:
Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Γνωρίζω,
δεν ξεχνώ, διεκδικώ» που υλοποίησε το ΙΔ
δημοτικό σχολείο Λεμεσού.
Το σχέδιο δράσης του Δημοτικού
Σχολείου Πέρα Χωριού Νήσου
Το σχέδιο δράσης του Δημ. Σχολείου Κάτω Πολεμιδίων ΚΔ-Απόστολου Βαρνάβα
http://dim-lemesos24-lem.schools.ac.cy/data/uploads/diafora/sxedio-drasis-gia-gnorizo-den-ksexno.pdf
Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα του Δημ.
Σχολείου «Φώτης Πίττας» Δάσους Αχνας
-
Την
εκπαιδευτική πρόταση «Αραβικές επιδρομές
εναντίον της Κύπρου» της Μαρίας Παπαλεοντίου, φιλολόγου
-
Τη διδακτική πρόταση
προσέγγισης του Κυπριακού μέσα από τη λογοτεχνία
http://goo.gl/byqvaF (επιλέξτε «Θεματικός άξονας: Λογοτεχνία και
ιστορία» και στη συνέχεια «Γνωρίζω, δεν ξεχνώ και αγωνίζομαι»)
- Να γνωρίσουν την ιστορία της Κύπρου (και να τη συνδέσουν με την ιστορία
της Ελλάδας αλλά και την τοπική τους ιστορία). Στις παρακάτω ιστοσελίδες
μπορείτε να βρείτε:
http://www.aboutcyprus.org.cy/gr/about-cyprus/history
(Ιστοσελίδα του Γραφείου Τύπου και Πληροφοριών)
http://www.pi.ac.cy/pi/files/yap/anakoinoseis/istoria/BYZANTINH_KYPROS.pdf
(Διδάσκοντας τη βυζαντινή Κύπρο μέσα από τις πηγές)
http://goo.gl/91EHto (Μεσαιωνική και νεότερη ιστορία της Κύπρου,
1192-1489)
http://www.schools.ac.cy/eyliko/mesi/themata/istoria/ekpaideftiko_yliko/prostheto_yliko/his10.pdf
(Μεσαιωνική και νεότερη ιστορία της Κύπρου, Τουρκοκρατία, 1571-1878)
http://goo.gl/WbvvOf (Μεσαιωνική και νεότερη
ιστορία της Κύπρου, Αγγλοκρατία, 1878-1960)
http://www.churchofcyprus.org.cy/index.php?categoryID=9
(Θρησκευτική ιστορία της Κύπρου)
http://www.kykkos.org.cy/imkt.cy.net/04/T04-052.pdf
(Τα νομίσματα της Κύπρου από την αρχαιότητα ως σήμερα)
http://www.akida.info/index.php?option=com_content&view=article&id=617&Itemid=381&lang=el
(επιλέξτε «Ιστορία της Κύπρου, Γ΄ Δ΄)
- Να γνωρίσουν το Κυπριακό πρόβλημα (όχι μόνο από την εκδήλωση της
τουρκικής εισβολής, αλλά στις δεκαετίες πριν από αυτήν). Στις παρακάτω
ιστοσελίδες μπορείτε να βρείτε:
http://goo.gl/4yzJ8V
(Βιβλίο μαθητή για το Κυπριακό πρόβλημα)
http://goo.gl/VGlZaH
(βιβλίο «Δεν ξεχνώ», για Γ΄ και Δ΄
δημοτικού)
http://goo.gl/oRRwdt
(βιβλίο «Δεν ξεχνώ» για Α΄ και Β΄
δημοτικού)
Βιβλίο
ιστορίας Στ΄ δημοτικού
http://ebooks.edu.gr/2013/books-pdf.php?course=DSDIM-F114
(Βιβλίο μαθητή, σελίδα 50, Τετράδιο εργασιών, σελίδα 10, Βιβλίο δασκάλου,
ενότητα Ε, σελίδα 36)
http://goo.gl/eb3hPv
(φωτογραφικό
υλικό για την εισβολή)
http://lithosfotos.blogspot.gr/2014/07/1974_6041.html
(φωτογραφικό υλικό για την εισβολή)
- Να γνωρίσουν την ανθρωπογεωγραφία της Κύπρου (γεωγραφία,
διοικητική διαίρεση, πόλεις, οικονομία κλπ). Στις παρακάτω ιστοσελίδες
μπορείτε να βρείτε:
http://www.pi-schools.gr/books/dimotiko/geografia_e/math/math_141_150.pdf (Γεωγραφία Ε’ δημοτικού, σελ. 144-149)
http://goo.gl/h7Ypq4
(επιλέξτε «Γνωρίζω το περιβάλλον μου»
http://goo.gl/ggxjoO
(επιλέξτε τον άτλαντα της Κύπρου)
http://goo.gl/kfQs1g
(έκδοση του Γραφείου Τύπου και
πληροφοριών της Κύπρου)
- Να γνωρίσουν το φυσικό περιβάλλον της Κύπρου (χλωρίδα, πανίδα,
περιβαλλοντικά προβλήματα κλπ). Στις παρακάτω ιστοσελίδες μπορείτε να
βρείτε:
http://egpaid.blogspot.com/2009/05/blog-post_27.html
(φυσικό περιβάλλον)
http://www.aboutcyprus.org.cy/gr/flora-a-fauna
(χλωρίδα και πανίδα)
http://www.moa.gov.cy/moa/fd/fd.nsf/DMLflora_gr/DMLflora_gr?OpenDocument
(χλωρίδα και πανίδα)
http://goo.gl/xdx69i
(χλωρίδα και πανίδα)
http://www.naturemuseum.org.cy/fauna.html
(Εικονικό μουσείο βιοποικιλότητας Κύπρου)
http://goo.gl/VzNVRR
(παρουσίαση για τη χλωρίδα της Κύπρου)
http://goo.gl/JV20sJ
(παρουσίαση για τα δάση της Κύπρου)
http://goo.gl/BOZn0r
(ενδημικά είδη Κύπρου)
http://goo.gl/0yEJM7
(οι κλιματικές αλλαγές και οι συνέπειές
τους στην Κύπρο)
http://goo.gl/ktJBR9
(παρουσίαση –στα αγγλικά- για τα
περιβαλλοντικά προβλήματα της Κύπρου)
http://goo.gl/ylNlcO
(το κλίμα της Κύπρου)
http://www.cie.org.cy/sxoliko.html#main5
(τα ενεργειακά προβλήματα της Κύπρου)
- Να γνωρίσουν την κυπριακή κουζίνα και να μαγειρέψουν
κυπριακές συνταγές. Στις παρακάτω ιστοσελίδες μπορείτε να βρείτε:
http://foodmuseum.cs.ucy.ac.cy/web/guest/games
(εικονικό μουσείο κυπριακών τροφίμων)
http://goo.gl/gKMiz4
(γαστρονομικός χάρτης)
- Να δουν και να μάθουν κυπριακούς χορούς. Στις παρακάτω
ιστοσελίδες μπορείτε να βρείτε:
- Να ακούσουν παραδοσιακή κυπριακή μουσική και
να τραγουδήσουν κυπριακά τραγούδια.
Να γνωρίσουν τα σημαντικότερα είδη της και τους σημαντικότερους
εκπροσώπους της. Στις παρακάτω ιστοσελίδες μπορείτε να βρείτε:
https://www.youtube.com/playlist?list=PLACFF3E4BB5152570
(κανάλι στο you tube με εκατοντάδες αρχεία)
http://eknadance.cyprusnet.gr/index.php?section=692
(παραδοσιακά μουσικά όργανα)
- Να γνωρίσουν τον πολιτισμό της Κύπρου (γράμματα και τέχνες,
ήθή-έθιμα-παραδόσεις-θρύλοι-μύθοι κλπ). Στις παρακάτω ιστοσελίδες μπορείτε
να βρείτε:
http://goo.gl/sIla4Z
(καταστροφή πολιτιστικής κληρονομιάς κατεχόμενης Κύπρου)
http://www.mcw.gov.cy/mcw/da/da.nsf/DMLlooting_gr/DMLlooting_gr?OpenDocument
(σύληση πολιτιστικής κληρονομιάς κατεχόμενης Κύπρου)
http://wwk.kathimerini.gr/kath/7days/1997/06/01061997.pdf
(αφιέρωμα της ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ στη σύγχρονη κυπριακή τέχνη)
http://goo.gl/V8gcaV
(φωτογραφικό υλικό)
http://goo.gl/bZqSuL
(λαϊκή παράδοση της Κύπρου και διατροφή,
εκπαιδευτικό πρόγραμμα)
http://goo.gl/eGzFx3
(λαϊκή παράδοση, μύθοι, θρύλοι,
διδακτικό σενάριο)
http://goo.gl/5H0IrZ
(λαϊκή τέχνη, σχέδιο μαθήματος)
http://goo.gl/ejIo9m
(παρουσίαση)
http://ethimatiskiprou.blogspot.gr/
(χριστουγεννιάτικα ήθη και έθιμα)
http://www.amen.gr/article9068
(πασχαλιάτικα ήθη και έθιμα)
http://goo.gl/MoY4v6
(χριστουγεννιάτικα ήθη και έθιμα,
εκπαιδευτικό πρόγραμμα)
http://goo.gl/Tv6vSx
(αποκριάτικα ήθη και έθιμα)
http://goo.gl/ii1U7r
(κυπριακά παραμύθια)
- Να παρακολουθήσουν μέσω
διαδικτύου κυπριακή τηλεόραση και
κυπριακό κινηματογράφο. Στις παρακάτω ιστοσελίδες μπορείτε να βρείτε:
http://www.aboutcyprus.org.cy/gr/cinemaaudiovisual
(κυπριακός κινηματογράφος, άρθρο)
http://www.mcf.gr/el/micheal_cacoyannis/Directing/
(ιστοσελίδα Ιδρύματος Μιχάλη Κακογιάννη)
http://cyiff.cineartfestival.eu/gr/
(ιστοσελίδα διεθνούς κινηματογραφικού φεστιβάλ Κύπρου)
- Να δημιουργήσουν μια «κυπριακή γωνιά» στην τάξη τους ή
στο σχολείο τους. Στη γωνιά αυτή θα αναρτούνται οι εργασίες των παιδιών
(κείμενα, ζωγραφιές, άρθρα), φωτογραφίες από την Κύπρο κλπ.
- Να ανεβάσουν μια θεατρική παράσταση με θέμα την
Κύπρο (δική τους ή έτοιμη).
- Να ορίσουν μια ημέρα στη διάρκεια του σχολικού έτους
που θα την αφιερώσουν στο κυπριακό ελληνισμό και το κυπριακό πρόβλημα.
Στη διάρκεια αυτής της ημέρας μπορούν να οργανωθούν εκδηλώσεις, ομιλίες,
εκθέσεις κλπ
- Να αδελφοποιηθούν με ένα σχολείο της Κύπρου και να
χρησιμοποιήσουν το διαδίκτυο (αυτό θα μπορούσε να γίνει και μέσω etwinning) για να επικοινωνήσουν
με αυτό.
http://www.moec.gov.cy/dde/katalogoi_sxoleion.html
(λίστα όλων των σχολείων με στοιχεία επικοινωνίας)
- Να επικοινωνήσουν και να προσκαλέσουν στο σχολείο κυπριακούς
συλλόγους, οργανισμούς ή άτυπες ομάδες Κυπρίων που ζουν στην περιοχή τους.
http://goo.gl/ooxt06 (Ομοσπονδία κυπριακών οργανώσεων)
- Να επισκεφτούν την κυπριακή πρεσβεία στην Αθήνα
Ή
το Γενικό Προξενείο της Κυπριακής δημοκρατίας στη Θεσσαλονίκη
http://goo.gl/SdWEoR
(ή
άλλους κυπριακούς οργανισμούς που υπάρχουν στην περιοχή τους).
- Να επισκεφτούν ιστοσελίδες
που αναφέρονται στο το κυπριακό πρόβλημα και γενικά στην Κύπρο.
http://goo.gl/U6QyCX (Συγκεντρωμένες χρήσιμες
ιστοσελίδες για την ιστορία της Κύπρου και άλλα θέματα κυρίως φιλολογικού
ενδιαφέροντος)
ΚΥΠΡΙΑΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ - http://www.visitcyprus.org.cy
ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΠΥΛΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ-ΚΥΠΕΠ - http://www.kypep.gov.cy/
ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ ΕΙΔΗΣΕΩΝ - http://www.cna.org.cy/
ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ - http://www.cypruswebsites.com/
ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ - http://www.cyprusnet.com/
ΟΛΗ Η ΚΥΠΡΟΣ ΜΕ ΜΙΑ ΜΑΤΙΑ - http://www.ikypros.com/
ΑΙΘΟΥΣΕΣ ΤΕΧΝΗΣ (ΓΚΑΛΕΡΙ) - http://www.cyprusartgallery.com/
ΜΟΥΣΕΙΑ - http://www.mcw.gov.cy/da
ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ - http://www.cypruscinema.com/
ΘΕΑΤΡΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΚΥΠΡΟΥ – ΘΟΚ - http://www.thoc.org.cy/
ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ - http://www.cypruslibrary.gov.cy/
ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΑ - http://www.cyprusinstitutes.com/
ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΠΥΛΗ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ
(ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ) - http://www.culturalportal.moec.gov.cy/CulturalPortalGR/cyprus.htm
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ - http://www.moec.gov.cy/
ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ - http://www.pio.gov.cy/
ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΗ ΠΥΛΗ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ - http://www.cyprus.gov.cy/
- Να εντάξουν στο μάθημα
της Γλώσσας λογοτεχνικά κείμενα για
το κυπριακό πρόβλημα και γενικά λογοτεχνικές δημιουργίες σπουδαίων Κυπρίων
λογοτεχνών. Να γνωρίσουν ακόμη την Κυπριακή διάλεκτο. Στις παρακάτω
ιστοσελίδες μπορείτε να βρείτε:
§ http://www.pi.ac.cy/pi/files/yap/keimena_kypriakis_logotexnias_b.pdf
(Κείμενα Κυπριακής Λογοτεχνίας, Τόμος Β΄)
§ http://www.schools.ac.cy/eyliko/mesi/Themata/logotechnia/didaktika_encheiridia/vivlio_mathiti_c_gymn_b_tefchos.pdf
(Ποιήματα και διηγήματα για την κατεχόμενη Κύπρο)
§ http://www.pilavakis.net/nap/o_logos_anaggi_tis_psihis.pdf
(Κυπριακή λογοτεχνία)
§ http://www.rizokarpason.com/pdf/nestorosY.pdf
(Ριζοκάσπασον, Ποιήματα για την Κατεχόμενη Κύπρο, Ιωάννη Νέστορος)
§ http://goo.gl/I18PDr (κυπριακή διάλεκτος)
§ http://users.ntua.gr/ar97617/
(γλωσσάρι κυπριακής διαλέκτου)
§ http://www.hellenicaworld.com/Cyprus/LX/gr/KypriakesParoimies.html
(κυπριακές παροιμίες)
- Να οργανώσουν επετειακές δράσεις με αφορμή
σημαντικές ημερομηνίες ή σημαντικά γεγονότα. Για παράδειγμα:
§
Επέτειος
1ης Οκτωβρίου 1960:
§
Μνήμη
Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ΄
§
Σύνδεση
των εθνικών μας γιορτών με τον Κυπριακό Ελληνισμό
§
Επέτειος
1ης Απριλίου 1955 (Απελευθερωτικός Αγώνας 1955-1959)
- Να παίξουν παραδοσιακά παιχνίδια της Κύπρου
http://taksi.pblogs.gr/2014/02/paradosiaka-paihnidia-toy-topoy-mas.html
(ΚΣΤ΄ Δημοτικό Σχολείο Λεμεσού)
- Να δουν
βίντεο για την Κύπρο:
§ http://goo.gl/dGtGKY (το ντοκιμαντέρ «Αττίλα ‘74» του Μιχάλη
Κακογιάννη για την εισβολή)
§ http://goo.gl/0XXd0T (δεκάδες βίντεο από το Εθνικό Οπτικοακουστικό
Αρχείο της ελληνικής δημόσιας τηλεόρασης)
§ https://www.youtube.com/watch?v=KwSvqRf52vQ
(το ντοκιμαντέρ της Μελίνας Μερκούρη για την εισβολή)
§ https://www.youtube.com/watch?v=I9V-dQ_vt6s
(εκπομπή του Φρέντυ Γερμανού για την Κύπρο)
§ https://www.youtube.com/watch?v=CQxwMDE4r8w
(ντοκιμαντέρ του ΑΝΤ1 Κύπρου, 1ο μέρος)
§ https://www.youtube.com/watch?v=cAmJhhYRtuI
(ντοκιμαντέρ του ΑΝΤ1 Κύπρου, 2ο μέρος)
§ https://www.youtube.com/watch?v=NAYg_ImKkKg
(ντοκιμαντέρ του ΑΝΤ1 Κύπρου, 3ο μέρος)
§ https://www.youtube.com/watch?v=M3ZW5N9-P8c
(κατεχόμενη Κύπρος)
§ https://www.youtube.com/watch?v=oLjtnPyAweU&list=PL-x8oairEFk6lJegRrkHWMsz_-hnMgBK1
(παραδοσιακά τραγούδια της Κύπρου)
§ https://www.youtube.com/watch?v=xHpQqzPia-I
(παραδοσιακά επαγγέλματα της Κύπρου)
§ https://www.youtube.com/watch?v=xOH-QoXUQRE
(καταστροφή πολιτιστικής κληρονομιάς στην κατεχόμενη Κύπρο)
§ https://www.youtube.com/watch?v=R0XKiFh3JoQ
(Πάσχα στην Κύπρο)
§ http://www.mcf.gr/el/micheal_cacoyannis/Directing/Films/
(Ταινίες του Μιχάλη Κακογιάννη)
- Να μελετήσουν το Κυπριακό εκπαιδευτικό σύστημα και
να βρουν ομοιότητες και διαφορές με το εκπαιδευτικό σύστημα της Ελλάδας.
- Να δημιουργήσουν ένα ερωτηματολόγιο (προς γονείς ή μαθητές άλλων τάξεων
ή εκπαιδευτικούς) στο οποίο θα ανιχνεύετε τι πραγματικά γνωρίζουν οι
ερωτηθέντες για την Κύπρο και το Κυπριακό ζήτημα. Τα αποτελέσματα αυτού
του ερωτηματολογίου μπορεί να αποτελέσουν αφορμή για συζήτηση και
προβληματισμό.
- Να χρησιμοποιήσουν τα βιβλία Μαθηματικών του κυπριακού
Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού
- Να μελετήσουν στο μάθημα της Κοινωνικής και Πολιτικής Αγωγής το
σύνταγμα της Κύπρου (http://goo.gl/CEyTef
)
και να βρουν ομοιότητες και διαφορές με το ελληνικό
σύνταγμα http://goo.gl/67mtTQ )
καθώς και τα ιστορικά στοιχεία που αποτυπώνονται σε
ρυθμίσεις του κυπριακού συντάγματος.
Γιατί μοιράσετε την Κύπρο και της τοποθετήσατε στο βόρειο τμήμα την τουρκική σημαία. Αυτό είναι λάθος.. Συμφωνείτε με τη διχοτόμηση? Κρίμα
ΑπάντησηΔιαγραφή